Tâm đại nhẫn mới làm nên đại nghiệp
Tâm đại nhẫn luôn được người xưa đề cao, cũng là tiêu chuẩn phân biệt tốt xấu trong giáo lý Phật gia và được các nhân vật lỗi lạc thời cổ đại đề cao.

Người xưa đề cao tâm đại nhẫn, coi đó không phải là sự yếu nhược mà chính là biểu hiện sức mạnh của tấm lòng bao dung, một trái tim quảng đại. Tâm đại nhẫn được đề cao trong giáo lý nhà Phật và các bậc vĩ nhân thời cổ đại. Đạo đức Kinh của Lão Tử từng đã viết: Thiên chi đạo bất tranh nhi thiện thắng, bất ngôn nhi thiện ứng, dịch là Đạo trời không tranh mà khéo thắng, không nói mà khéo đáp. Khổng Tử đã có lời bình: Tiểu bất nhẫn, tắc loạn đại mưu khổng tử (Không nhịn được điều nhỏ nhặt, sẽ làm hư chuyện đại sự). Khổng Tử cũng đề cao tâm đại nhẫn là tiêu chuẩn để phân biệt quân tử và tiểu nhân. Người quân tử là người đại nhẫn, không tranh giàn với ai: Quân tử vô sở tranh. Nếu tranh giành thì đã tụt xuống hàng tiện nhân rồi.

Ngay trong Phật giáo, chữ Nhẫn được đề cao hàng đầu trong 60 điều răn, để phân biệt người tốt kẻ xấu, người thiện kẻ ác.

Người xưa quan niệm rằng, một người nhẫn không phải là một người yếu nhược, mà cái nhẫn này chính là sự vĩ đại bậc nhất trong mỗi trái tim lương thiện. Nhẫn sẽ giúp hóa giải hận thù và hàn gắn mối quan hệ trong xã hội, đem lại bình yên của cả một quốc gia.

Có thể nêu một số tích cổ về tâm đại nhẫn của người xưa để chúng ta học tập.

1.Lạn Tương Như đại nhẫn thu phục tướng Liêm Pha hống hách, giữ bình an xã tắc

Chính khách thời Chiến Quốc Lạn Tương Như xuất thân bần hàn, tuy nhiên do lập nhiều công trạng và bản tính thông minh nên đã được vua Triệu cất nhắc, địa vị của ông ở trên võ tướng Liêm Pha. Chính vì thế mà Liêm Pha bất mãn, nói thẳng với các quan triều khác như sau: “Ta là tướng nước Triệu, phá thành đánh trận có công to, trái lại Tương Như chỉ nhờ miệng lưỡi lập công mà địa vị ở trên ta. Hơn nữa, Tương Như vốn người thấp hèn, ta xấu hổ không mặt mũi nào ngồi ở dưới ông ta!”. Không dừng ở đó, Liêm Pha còn rêu rao khắp nơi rằng: “Ta gặp Tương Như, quyết làm nhục ông ta”.

Tương Như nghe chuyện, đã tìm cách tránh mặt Liêm Pha. Mỗi lần có buổi chầu, Tương Như thường cáo bệnh không muốn tranh ngôi thứ với Liêm Pha. Một hôm, Tương Như đi ra trông thấy Liêm Pha, Tương Như quay xe tránh. Môn hạ của Tương Như bèn cùng nhau can: “Chúng tôi sở dĩ bỏ thân thích đến thờ ngài chỉ vì mến cao nghĩa của ngài. Nay ngài và Liêm Pha cũng ngang hàng. Liêm Pha rêu rao nói xấu mà ngài lại sợ trốn tránh ông ta, sợ sệt quá đáng, người thường còn lấy làm xấu hổ, huống hồ là bậc tướng quốc, tướng quân! Bọn chúng tôi bất tài, xin từ giã về”.Tương Như nghe vậy mỉm cười và nói: Các ông xem Liêm tướng quân có bằng vua Tần không?-Không bằng, môn hạ đáp.

Tương Như tiếp lời: “Oai như vua Tần mà Tương Như dám gào thét ở giữa triều đình, làm nhục cả quần thần. Tương Như tuy hèn nhát há sợ Liêm tướng quân sao? Nhưng ta nghĩ rằng nước Tần sở dĩ mạnh, không đem binh lính đánh Triệu vì có ta cùng Liêm tướng quân. Nay hai con hổ đánh nhau, thế nào cũng không sống được cả, cho nên ta phải làm như thế, vì nghĩ đến việc cấp bách của nước nhà trước mà gác việc thù riêng đó thôi”.

Lạn Tương Như

Lời nói bao dung đại nghĩa đó lập tức truyền tới tai Liêm Pha. Nghe xong Liêm Pha chợt tỉnh ngộ, tự biết mình có lỗi, bèn cởi trần mang roi nhờ tân khách đưa đến cửa nhà Lạn Tương Như tạ tội, miệng nói: “Kẻ hèn mọn này không biết tướng quân rộng lượng đến thế!”. Kể từ đó hai người cùng nhau vui vẻ làm bạn sống chết có nhau. Nước Triệu có hai tướng văn võ phò trợ nên được vững mạnh, không bị Tần lấn chiếm, người ta gọi giai thoại nổi tiếng này là “Tướng tướng hòa”.

2.Hàn Tín đại nhẫn chui háng kẻ côn đồ, sau này lập chiến công hiển hách

hàn tín chui háng

Tranh vẽ minh họa Hàn Tín thời niên thiếu chui háng kẻ côn đồ.

Nhà Tần vào thế kỷ thứ 2 trước Công Nguyên là triều đại phong kiến thống nhất đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, cho xây dưng Vạn lý Trường thành. Tuy nhiên do chế độ hà khắc nên triều đại Tần chỉ trong 15 năm đã bị lật đổ bởi phong trào khởi nghĩa nông dân. Trong cuộc khởi nghĩa này đã xuất hiện nhiều nhân vật anh hùng kiệt xuất, và Hàn Tín là một trong họ.

Người đời ai cũng biết Hàn Tín là một thống soái quân sự nổi tiếng ở Trung Nguyên xưa. Hàn Tín xuất thân bần hàn, mồ côi cha mẹ từ tấm bé. Trước khi lập nên chiến công, Hàn Tín vừa không biết buôn bán, vừa không muốn làm ruộng, ở nhà cũng không có tài sản gì, nên cuộc sống rất khó khăn và bị kỳ thị, bữa có bữa không. Hàn Tín quen biết một quan chức nhỏ địa phương, nên ông thường đến nhà quan chức này ăn trực, thấy vậy, vợ viên quan rất ghét Hàn Tín, bèn cố tình ăn cơm sớm. Về sau khi Hàn Tín đến, thấy không còn cơm ăn, ông quyết không đi lại với viên quan này nữa.

Để kiếm miếng ăn, Hàn Tín đành phải đi câu cá ở sông Hoài địa phương, một bà già giặt quần áo ở bờ sông Hoài nhìn thấy Hàn Tín không có cơm ăn, bèn chia thức ăn mang theo cho ông ăn. Như vậy mấy chục ngày liền, Hàn Tín rất cảm động, nói với bà già rằng: “Sau này cháu nhất định sẽ báo đáp bác.” Bà già tức giận mà nói: “Cháu là người đàn ông, không nuôi sống nổi mình, bác thấy cháu đáng thương mới cho cháu cơm ăn, chưa bao giờ mong cháu báo đáp bác.” Hàn Tín lấy làm xấu hổ, và quyết chí phải làm nên sự nghiệp.

 Ở thành phố Hoài Âm quê của Hàn Tín, một số thanh niên coi khinh Hàn Tín, một hôm, một thiếu niên nhìn thấy Hàn Tín có vóc dáng to lớn lại thường đeo gươm, cho ông là kẻ hèn nhát, bèn ngăn ông ở phố sá sầm uất, nói: “Nếu mày gan dạ, thì dùng gươm đâm tao; nếu mày là kẻ hèn nhát, thì chui qua háng tao.” Mọi người xung quanh đều biết thiếu niên đó cố tình tìm cớ làm nhục Hàn Tín, họ không biết Hàn Tín sẽ đối xử thế nào. Hàn Tín nghĩ một lát, không nói gì, chui qua háng tay thiếu niên đó. Mọi người có mặt cười ầm lên, cho rằng Hàn Tín là một kẻ hèn nhát, không dũng cảm. Từ đó, câu chuyện “Cái nhục dưới háng” lưu truyền đến đời sau.

Thực ra, Hàn Tín là một người có mưu lược và có tâm đại nhẫn. Ông đoán trước xã hội khi ấy sắp có chuyển biến lớn về đổi triều đại, nên chăm chỉ nghiên cứu phép dùng binh, luyện tập võ nghệ. Ông tin rằng mình sẽ có cơ hội phát triển. Bởi vậy khi gặp kẻ côn đồ có hành vi bất nhã, ông nghĩ rằng một điều nhịn chín điều lành, nếu ra tay gây sự dễ rơi vào đường ngục tù, không đáng khi mình còn cả tiền đồ phía trước. Trên thực tế mười tên côn đồ đó cũng không chọi nổi Hàn Tín. Bởi vậy mà việc chui háng là điều mà ông lựa chọn. Qủa thật chẳng mấy chốc nổ ra phong trào khởi nghĩa chống Tần, Hàn Tín xung quân, liên tiếp lập công và trở thành tướng tài của Lưu Bang, phò tá lập nên nhà Hán với danh hiệu Hán Cao tổ.

Nếu không có tâm đại nhẫn, chỉ để thỏa mãn cái tôi cá nhân mà người ta thường gọi là “lòng tự trọng”, hai nhân vật trên có thể khiến đất nước lầm than và phá vỡ tiền đồ sáng lạn. Sống ở trên đời, rất cần tâm đại nhẫn, vừa để bao dung và từ bi với đồng loại, cũng vừa giúp một người thành công.

ST