Cây trứng cá hay còn gọi là mật sâm (t: Muntingia calabura), loài duy nhất trong chi Muntingia, là một loài thực vật có hoa có nguồn gốc ở miền nam Mexico, Caribe, Trung Mỹ và miền tây Nam Mỹ về phía nam của Peru và Bolivia. Chi này đã từng được các hệ thống phân loại khác nhau xếp trong các họ khác nhau, như họ Đoạn (Tiliaceae) hay họ Côm (Elaeocarpaceae), nhưng trong phân loại của APG và sau này là APG II thì người ta đã tách nó ra thành một họ riêng trong bộ Cẩm quỳ (Malvales) với danh pháp Muntingiaceae cùng các chi Dicraspidia, Neotessmannia với mỗi chi này chỉ có 1 loài.
Quả trứng cá có có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, giúp chữa được nhiều bệnh.
Nó là một loại cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 7-12 m với các cành xếp chồng lên nhau và hơi rủ xuống. Nó có các lá có mép khía răng cưa, dài 2,5-15 cm và rộng 1-6,5 cm. Các hoa nhỏ màu trắng, tạo quả khi chín có màu đỏ nhạt đường kính khoảng 1-1,5 cm. Quả ăn được, có vị ngọt và mọng nước, chứa nhiều hạt nhỏ (0,5 mm) màu vàng trông như trứng cá.
Cây trứng cá là một loài cây tiên phong có thể phát triển tốt trên đất nghèo dinh dưỡng, có khả năng chịu được các điều kiện chua mặn và khô hạn. Hạt của nó được các loài chim và dơi ăn quả phát tán. Nó được trồng ở một vài nơi để lấy quả ăn, và đã hợp thủy thổ ở một số khu vực khác thuộc vùng nhiệt đới ngoài khu vực nguồn gốc bản địa, bao gồm cả ở Đông Nam Á.
Là loài cây tiên phong, nó cũng giúp cho việc cải thiện các điều kiện của đất và góp phần làm cho các loài cây khác có thể sinh sống được ở các vùng đất này. Tuy nhiên, nó cũng có thể bị coi là loài xâm hại nguy hiểm do nó có thể cạnh tranh với các loài cây bản địa.
Quả trứng cá được bày bán tại các chợ ở Mexico. Tại Brazil, quả bị cho là quà nhỏ để có thể khai thác thương mãi, nhưng được khuyến cáo là nên trồng dọc ven sông, do ở hoa nhiều và quả khi chín sẽ rụng theo dòng nước, tạo mồi dụ cá..giúp ngư dân.
Đặc tính thực vật của cây trứng cá
Cây trứng cá thuộc loại tiểu mộc cao 7-12 m, phân nhánh ngang và sà. Lá hình trái xoan có tai, chỉ về một bên ở đáy, kéo dài thành mũi nhọn, sắc ở chóp. Lá có lông trĩn (dính) ở cả hai mặt, mặt trên mảu lục xậm; mặt dưới màu xám hay nâu xám, nhiều lông hơn; Mép lá có răng cưa không đều. Là dài 5-12.5 cm x 2-4 cm. Hoa mọc đơn độc hay thành nhóm 2-3 hoa ở nách lá; hoa lớn chừng 1.25-2 cm, 5 đài hoa màu xanh, 5 cánh hoa màu trắng, xếp từng nhóm 3 cái trên một cuống dài, cuống hoa dài hơn cuống lá. Hoa chỉ nở và giữ được một ngày, cánh hoa rụng khi chiều xuống. Quả hình cầu, đường kính 1-1.25 cm, khi chín màu đỏ có khi vàng; da mỏng và mịn, thịt mọng nhiều nước. Hạt rất nhiều, nhỏ, màu vàng nằm trong lớp thịt ngọt.
Cây hầu như cho quả quanh năm, tuy nhiên tại Florida cây ngưng trổ hoa, ra trái trong các tháng lạnh của mùa Đông.
Thành phần dinh dưỡng tromg quả trứng cá
100 gram quả, phần ăn được, chứa: (phân chất theo mẫu quả tại El Salvador)
– Calories 78
– Chất đạm 0.324 g
– Chất béo 1.56 g
– Chất sơ 4.6 g
– Calcium 124.6 mg
– Phosphorus 84.0 mg
– Sắt 1.18 mg
– Carotene 0.019 mg
– Thiamine 0.065 mg
– Riboflavine 0.037 mg
– Niacin 0.554 mg
– Ascorbic acid 80.5 mg
Quả trứng cá rất được trẻ em ưa thích, ăn quả ngay khi hái, tuy nhiên quả tương đối dính tay. Quả có thể nấu chín để làm mứt.
Lá có thể dùng nấu nước uống như nước trà.
Thành phần hóa học của cây trứng cá
Lá: Lá cây trứng cá chứa nhiều hợp chất như loại dihydrochalcones, flavonoids gồm các flavane, flavanone và muntingone (môt chất chuyển hóa loại flavonol).
Rễ: Chứa nhiều flavonoids loại 7,8-di-O-(thay thế)-flavanes, biflavanes và flavones
Quả trứng cá có tác dụng phòng ngừa ung thư rất tốt.
Nghiên cứu cho thấy lá của cây trứng cá có tác dụng làm giảm và ngăn ngừa sự phát triển khối u ung thư.
Những chiếc lá trứng cá đã được nghiên cứu và cho thấy khả năng chống ung thư rất lớn và có thể được sử dụng rộng rãi hơn trong tương lai để điều trị ung thư …Nhiều nghiên cứu nữa sẽ công bố về điều này.
Lá trứng cá có thể được sử dụng như trà để điều trị viêm, sưng và hạ sốt.
Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau do có chứa chất chống oxy hóa ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Bệnh cao huyết áp bắt nguồn bởi nhiều thói quen không tốt trong xã hội hiện đại như hút thuốc lá, ăn mặn, chế độ ăn nhiều chất béo và di truyền. Trứng cá chứa một lượng lớn oxit nitric, một hóa chất tự nhiên mà làm thư giãn mạch máu, giúp máu lưu thông, hạ huyết áp.
Quả trứng cá có chứa nhiều hợp chất kháng khuẩn mạnh, biến nó trở thành nguồn chất kháng khuẩn mới, Và nó đặc biệt tốt cho điều trị nhiễm trùng tụ cầu khuẩn, S. epidermidis, P. vulgaris, K. Rhizophila, C. diphtheriae và các vi khuẩn khác. Đây là điều quan trọng vì hiện nay có rất nhiều vi khuẩn kháng kháng sinh.
Qua nhiều thế kỷ, nhiều quốc gia sử dụng quả trứng cá để ngăn chặn cơn đau liên quan với bệnh gout, ăn 9-12 quả trứng cá ba lần một ngày có tác dụng tốt cho điều trị cơn đau ..
Quả trứng cá cũng làm giảm lượng đường huyết do đó nó là thức ăn tuyệt vời cho những người bị bệnh tiểu đường.
Quả trứng cá có chứa một số lượng cao của Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh giúp chống lại cảm lạnh, ống khói, và thậm chí cả bệnh tim mạch. 100 gram quả trứng cá chứa 150 mgs Vitamin C ..
Lá trứng cá làm thành trà là thức uống tuyệt vời để giảm đau vì chúng chặn thụ thể đau …Một tác nhân đối kháng thụ thể tốt tương tự như thuốc phiện.
Lá trứng cá làm trà giúp bảo vệ tim khỏi các cơn đau tim, vì lá có chứa chất chống oxy hóa ngăn ngừa viêm động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Ăn trái cây và uống trà làm lá trứng cá là cách rất tốt để thoát khỏi cơn đau đầu.
Quả trứng cá và lá chứa nhiều chất chống oxy hóa, trên thực tế hơn 24 hợp chất flavonoid và phenolic giống như loại được tìm thấy trong trà xanh …Cộng với các hợp chất saponin.
Quả trứng cá có chứa chất xơ, nước, tinh bột, protein cho cơ bắp khỏe mạnh, canxi và phốt pho cho xương chắc khỏe, sắt cho bệnh thiếu máu, và Vitamin B cho sức sống và tinh thần tốt.
Trà hoa trứng cá khử trùng tốt cho vết thương trên da và cũng có tác dụng tốt trong điều trị đau bụng.
T/H