Măng lay là một loại cây leo, mọc nhiều ở ven núi, chân đồi, ven quốc lộ... mọc thành từng bụi lớn, thân cây nhỏ bằng ngón tay cái, cong queo. Sau những cơn mưa đầu mùa là lúc măng lay bắt đầu mọc, rộ nhất là giữa tháng 6-7. Hằng ngày, người lớn, trẻ em vác thuổng nhỏ đào mang về, luộc ngay để ăn hoặc bán ngoài phố.

 

Măng lay luộc không phải chấm với nước mắm, hoặc mắm tôm, mà độc đáo ở chỗ chấm với chéo, nên có tên là "măng lay chấm chéo". Chéo để chấm măng lay làm cầu kỳ, tùy theo số măng nhiều hay ít, ta lấy vài thìa muối, ít lá mùi tàu thái nhỏ, thêm thìa ớt xẻn khô, và trộn loại ớt đã nướng trên tro nóng để lâu trên gác bếp cho thật khô giã nhỏ, có người còn trộn thêm vài nhánh tỏi là được một bát chấm chéo thú vị.

 

Măng luộc để cả vỏ, xếp trên mâm ăn đến đâu tự bóc chấm chéo đến đó. Vị ngọt của măng, vị thơm của mùi tàu, vị cay thơm của ớt xẻn, ớt khô nướng quyện vào nhau có cảm giác là lạ không giống các loại măng khác, ăn nhiều không ngái, không đầy bụng.

 

Hằng năm, từ tháng 4 đến tháng 10 dương lịch, trong bữa ăn hằng ngày của người Thái, người Mường, người Kinh vùng Tây Bắc, không ở đâu là không có món măng lay chấm chéo, đặc sản vùng Sơn La - Lai Châu.