Bài thuốc chữa bệnh từ tắc kè
Tắc kè (Gekko gekko L.), tên thuốc là Cáp Giới có vị mặn, ấm, hơi có độc, quy vào kinh phế, thận.
Cáp Giới có tác dụng bổ phế khí, ích tinh huyết, bổ thận dương dùng trị các bệnh hen suyễn lâu ngày, hư lao, ho ra máu, các chứng lưng đau, gối mỏi, tai ù, sinh lý kém, liệt dương, di tinh, phụ nữ kinh nguyệt không đều, các trường hợp suy nhược thần kinh, tinh thần mệt mỏi, lao động trí óc căng thẳng, toàn thân suy nhược. Liều dùng 3 - 5g bột.
Cách chế biến: Tắc kè lột bỏ hết phủ tạng, lấy bông tẩm cồn lau sạch máu, lấy 2 thanh tre nhỏ cài vào 4 bàn chân để cho thân tắc kè căng mỏng ra. Dùng một thanh nứa mảnh, dài, một đầu cắm vào dưới ức tắc kè, dọc theo bụng và đuôi, lấy một sợi dây cuốn chặt đuôi vào thanh nứa đó, đem phơi hoặc sấy khô.
Tắc kè có nhiều chất bổ, thành phần hóa học trong tắc kè có chứa chất béo, các acid amin tối cần thiết cho cơ thể, một số nguyên tố vi lượng, tỷ lệ hoạt chất ở đuôi cao hơn ở thân tắc kè nên khi chế biến phải bảo tồn đuôi mới tốt.
Bài thuốc chữa bệnh có tắc kè
Trường hợp suyễn cấp ở người cao tuổi thể trạng hư yếu thường hình thành chứng trên thực dưới hư, suyễn gấp đoản hơi, so vai để thở, đàm khò khè, lưng lạnh, sợ rét nặng hoặc sau khi đàm suyễn đã dịu cần phải ôn thận, nạp khí, hóa đàm, lợi phế, bình suyễn, chỉ khái:
Bài thuốc Cáp Giới tứ tử phương: Cáp Giới 1 đôi, câu kỳ tử 12g, sa uyển tử 12g, tiền hồ 9g, trầm hương 2g, nữ trinh tử 12g, thỏ ty tử 12g, hạnh nhân 12g, tử uyển 9g. Tán bột hòa nước ấm uống mỗi lần 8g, ngày 2 - 3 lần.
Nếu kiêm chứng chân tay lạnh, thể trạng hàn quá nặng:
Bài thuốc Hạ thị suyễn chứng phương để ôn thận, nạp khí, hóa đàm, bình suyễn: Cáp Giới 1 đôi, trầm hương 6g, nhân sâm 15g, cam thảo 6g, trần bì 6g, phục linh 10g, tang bạch bì 10. Tán thành bột hòa nước chín uống, mỗi lần 8g.
Người cao tuổi mắc chứng suyễn khái nếu kiêm chứng lưỡi tối tía, môi tái thuộc dương hư huyết trệ, bệnh câu kết:
Bài thuốc Trần thị phù chính cố bản phương để phù chính, khử ứ, loại trừ gốc rễ của bệnh: nhân sâm, tam thất, xuyên bối, Cáp Giới, đông trùng hạ thảo lượng bằng nhau. Tán bột ngày uống 2 - 3 lần, mỗi lần 2g.
Rượu Cáp Giới nhân sâm dùng trong bữa cơm có tác dụng trợ dương, ích khí, hành ứ, thông mạch, bồi bổ cơ thể: Cáp Giới một đôi, nhân sâm 60g, rượu trắng 500ml ngâm 30 ngày trở lên, mỗi lần uống 10 - 15ml, ngày 2 lần.
Chữa tà khí ở vùng phế, trong ngực tích huyết gây đau, mất tiếng, ho lâu ngày mất tiếng.
Bài thuốc: tắc kè 1 đôi, sinh địa hoàng 80g, a giao 40g, kha tử 60g, mạch môn đông 80g, tế tân 30g, cam thảo 40g, hoàn viên bằng quả táo mỗi lần uống 1 viên, ngâm cho tan ra trước bữa ăn.
Chữa chứng khái suyễn lâu ngày, đờm đặc vàng, ho ra mủ lẫn máu, ngực bồn chồn, nóng, người gầy yếu, mạch phù hư hoặc lâu ngày thành phế nuy, phải bổ khí thanh phế, chỉ khái, bình suyễn:
Bài thuốc Nhân sâm Cáp Giới tán: Cáp Giới 1 đôi, hạnh nhân 5 lạng, cam thảo 5 lạng, nhân sâm 2 lạng, phục linh, bối mẫu, tang bì, tri mẫu đều 2 lạng, sao giòn, tán mịn, ngày 3 lần, mỗi lần 15g với nước chín.
Trường hợp suy nhược cơ thể, sinh lý yếu, liệt dương, di tinh, tiểu tiện nhiều lần, ngũ canh tả do thận dương hư, dùng: tắc kè 1 đôi, nhân sâm, ngũ vị tử 60g, hồ đào nhục 80g hoặc ba kích 60g, phục linh 40g, bạch truật 60g làm bột uống ngày 2 - 3 lần, mỗi lần 15g.
Tắc kè tán bột chữa ho
Trị ho đờm, ho ra máu, hen suyễn: tắc kè cắt bỏ phần đầu, từ mắt trở lên và 4 bàn chân, cạo bỏ các vảy trắng bên ngoài thân, cắt miếng nhỏ, sao vàng, tán bột mịn, ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 8 – 10g vào lúc đói. Uống liền nhiều ngày cho đến khi hết các triệu chứng.
Trị ho lâu ngày, phế khí thượng nghịch, khó thở, trong đờm có máu mủ, lồng ngực bứt rứt, cơ thể mệt mỏi: tắc kè 1 đôi, hạnh nhân, cam thảo mỗi vị 200g; nhân sâm, phục linh, bối mẫu, tang bạch bì, tri mẫu mỗi vị 80g. Hạnh nhân cắt bỏ đầu nhọn, bỏ vỏ sao hơi vàng; cam thảo, nhân sâm chích nước gừng; tang bạch bì chích mật ong; bối mẫu, tri mẫu sao vàng. Tất cả tán bột mịn, trộn đều, đóng vào lọ thủy tinh có nắp kín, ngày uống 2 lần, mỗi lần 6 – 8g. Uống liền 3 – 4 tuần lễ, nghỉ 1 tuần có thể uống tiếp liệu trình nữa.
Trị ho, mặt và chân tay bị phù nề: tắc kè 1 đôi, nhân sâm 20g (hoặc đảng sâm 40g). Tắc kè bào chế như trên, nhân sâm hoặc đảng sâm chích gừng. Tất cả tán bột mịn, bảo quản trong lọ có nắp kín, ngày uống 1 – 2 lần, mỗi lần 4 – 6g, trước bữa ăn.
Trị ho lao, người già ho nhiều đờm, tim yếu: tắc kè 1 đôi, đảng sâm, sa nhân, quy bản, mỗi vị 20g, đại táo 12g. Quy bản, rửa sạch, phơi khô, sao vàng. Đại táo sấy khô giòn. Tất cả tán bột mịn, thêm mật ong vừa đủ, làm viên 1g. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 1 – 2 viên, trước bữa ăn. Uống liền 3 – 4 tuần lễ. Có thể uống nhiều đợt.
Tắc kè ngâm rượu trị thận hư, đau lưng
Trị đau lưng, thần kinh suy nhược: tắc kè 2 – 5 con, cách chế biến như trên, cắt miếng nhỏ, ngâm với rượu 35o – 40o, tỷ lệ 1 phần tắc kè / 7 phần rượu, ngâm trong 3 – 4 tuần lễ, chiết lấy rượu, ngâm tiếp lần 2 (1 phần tắc kè / 5 phần rượu), trong 2 – 3 tuần lễ, chiết lấy rượu. Gộp dịch rượu ngâm của 2 lần, lắc đều. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 20 – 30ml, trước bữa ăn. Để khử mùi tanh, có thể cho vào bình rượu 8 – 10g trần bì và 2g tiểu hồi.
Trị thận hư, sinh dục yếu, di tinh, tiết tinh sớm: tắc kè 2 – 5 con, cách chế biến và bào chế như trên. Ngâm một bình rượu tắc kè như bài trên, đồng thời ngâm riêng một bình rượu thuốc khác gồm hà thủ ô đỏ, ba kích, mỗi vị 50g, thỏ ty tử 15g, trần bì 10g, tiểu hồi 2g.
Tỷ lệ thuốc/rượu là 1/7, cách ngâm và thời gian ngâm như trên. Phối hợp giữa rượu tắc kè và rượu thuốc theo tỷ lệ 1:1, hoặc 1:2; lắc đều. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 20 – 30ml, trước bữa ăn, hoặc trước khi đi ngủ. Có thể uống mỗi đợt 3 – 4 tuần lễ, hoặc tới khi các triệu chứng thuyên giảm.