Thứ bảy, ngày 27 tháng 7 năm 2024

Chuyện xưa chuyện nay

Chủ nhật, 12/03/2023 - 04:01

'Xã Tắc' trong 'Giang Sơn Xã Tắc' mang hàm ý gì?

Trong Giang Sơn Xã Tắc thì Giang Sơn có nghĩa là sông núi, vậy còn Xã Tắc có nghĩa là gì?

Từ điển Hán Việt của Đào Duy Anh giảng nghĩa hai chữ “Xã Tắc” như sau: “Thuở xưa dựng nước tức quý trọng nhân dân. Dân cần có đất ở, nên lập nền Xã để tế Thần Hậu Thổ, dân cần có lúa ăn, nên lập nền Tắc để tế Thần Nông. Mất nước thì mất Xã Tắc, nên Xã Tắc cũng có nghĩa là quốc gia”.

Người xưa quan niệm rằng “Xã” là Thần lớn nhất trong số các Thần Đất. Còn “Tắc” là kê, lúa mạch, mang nghĩa tượng trưng cho các loại ngũ cốc, đặc trưng của những quốc gia sống chủ yếu vào nghề nông. “Tắc” mà không có “Xã” giống như ngũ cốc không có đất thì không sinh trưởng được. “Xã” mà không có “Tắc” thì đất đai hoang vu, không thể nuôi dưỡng con người.

Như vậy từ Xã Tắc bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ Thần, cũng liên quan đến một loại đàn tế xuất hiện ở nước ta từ hàng ngàn năm trước. Đó là đàn Xã Tắc. Đàn Xã Tắc dùng để thờ Thần Đất (Xã) và Thần Nông (Tắc). Thần Đất cai quản đất đai (bờ cõi quốc gia) và danh xưng chủ quyền sở hữu đối với đất đai đó (Triều đại). Thần Nông thuận theo ý chỉ của trời mà dạy cho dân làm nghề nông.

Đàn Xã Tắc nhà Nguyễn

Thời xưa, đàn Xã Tắc do vua làm chủ lễ tế vào dịp khánh tiết, hoặc vua có thể ủy quyền cho quan đại thần làm chủ tế.

Đàn Xã Tắc chia làm 2 phần là Hộ đàn và Nội đàn, Hộ đàn ở phía ngoài và Nội đàn ở bên trong. Nội đàn là quan trọng nhất và lễ tế được tổ chức ở đây.

Nội đàn rộng, mặt nền tô 5 màu theo kinh dịch với vàng ở giữa (hành thổ), hướng bắc màu đen (hành thủy), hướng nam màu đỏ (hành hỏa), hướng đông màu xanh lá cây (hành mộc), hướng tây màu trắng (hành kim). Trên nền tầng có các bệ đá để phục vụ cho việc tế lễ.

Hộ đàn ở phía ngoài mỗi cạnh, nhằm bảo vệ an ninh cho việc cúng tế ở Nội đàn.

Đất để đắp đàn Xã Tắc phải là đất sạch từ tất cả địa phương trong nước, không dùng đất cũ. Đàn Xã Tắc tượng trưng cho đất đai của cả nước, nên rất linh thiêng. Cũng bởi vậy mà khi nói “Xã Tắc” nghĩa là nói đến đất đai của cả nước. Giang Sơn Xã Tắc có nghĩa là sông núi, đất đai của một quốc gia.

Mỗi khi thay đổi Triều đại thì đàn Xã Tắc của Triều đại trước phải bỏ để lập đàn Xã Tắc mới. Chính vì thế mà người xưa hay nói “Xã Tắc nhà Đinh”, “Xã Tắc nhà Lý”, hay “Xã Tắc nhà Trần”.

Xem thêm: Cuộc sống bụi đời Sài Gòn

Vào thời nhà Ngô thì đàn Xã Tắc ở Sơn Tây, nhà Đinh lập đàn ở Hoa lư, nhà Lý ở Thăng Long, nhà Trần ở Thiên Trường, nhà Hồ ở Thanh Hóa, nhà Nguyễn ở Huế.

Lễ tế ở đàn Xã Tắc được tổ chức hàng năm hai lần vào ngày mậu của tháng giữa mùa xuân và mùa thu, tức tháng 2 và tháng 8 âm lịch.

Nói đến việc tế lễ, có một câu chuyện hay về vua Lý Thái Tông được chép lại trong Đại Việt sử ký toàn thư thế này:

Mậu Dần, [Thông Thụy] năm thứ 5 [1038] , (Tống Bảo Nguyên năm thứ 1). Mùa xuân, tháng 2, vua ngự ra cửa Bố Hải cày ruộng tịch điền. Sau Hữu ty dọn cỏ đắp đàn. Vua thân tế Thần Nông, tế xong tự cầm cày để làm lễ tự cày. Các quan tả hữu có người can rằng: “Đó là công việc của nông phu, bệ hạ cần gì làm thế?” Vua nói: “Trẫm không tự cày thì lấy gì làm xôi cúng, lại lấy gì cho thiên hạ noi theo?”.

Người xưa tin vào mối liên hệ của con người với trời đất, vì thế trong việc cúng tế thì đều có lễ bố cáo với trời đất tổ tiên, rồi nhấn mạnh vào việc thuận theo trời đất, từ vua quan đến dân đều noi gương các bậc Thánh hiền khi xưa mà tự sửa mình, rồi mới mong trời đất thần linh cho mưa thuận gió hòa. Khi được mưa thuận gió hòa thì người xưa tin rằng đó là do mọi người đều thuận theo ý chí của trời đất mà tự sửa mình, nên trời đất mới cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Nguồn tin :

Theo dõi Tin tức qua FB, G+:

Thích và chia sẻ bài này trên:

[ Quay lại ]

Xã Tắc , Từ điển Hán Việt ,

Vị Hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc cả đời chỉ lấy một vợ

'Xã Tắc' trong 'Giang Sơn Xã Tắc' mang hàm ý gì?

Hai trường hợp trong lịch sử khoa bảng từ ăn mày trở thành tiến sĩ

Vì sao các đại quân sư cổ đại không tự phất cờ dựng nghiệp bá vương

Rỗi hơi kể chuyện Dương lịch - Âm lịch

Bi kịch của thần đồng nhỏ tuổi nhất Trung Quốc

Lý giải vì sao có câu ''Vua xứ Thanh, thần xứ Nghệ''

''Đàn ông sợ gà, đàn bà sợ cừu'' có ý gì?

Người phương Đông chỉ biết có thần Tài mà ít ai biết đến thần Nghèo

Cổ nhân dạy: 'Giàu không kết bạn, hoạn nạn chớ tìm người thân'

Tin doanh nghiệp

Chủ tịch Toyota Akio Toyoda lên tiếng xin lỗi sau bê bối gian lận quy mô lớn

Chủ tịch Toyota Akio Toyoda cúi đầu xin lỗi sau bê bối gian lận quy mô lớn trong các bài kiểm tra chứng nhận an toàn cho 7 mẫu xe, đồng thời tuyên bố tạm dừng sản xuất 3 mẫu Toyota.

Lê Diễm, chân dung người phụ nữ truyền cảm hứng

Sinh ra và lớn lên tại miền Tây trong một gia đình khó khăn, Lê Diễm từ nhỏ đã nuôi dưỡng trong mình một nghị lực phấn đấu và quyết tâm thay đổi cuộc sống. Chị tâm sự: “Cuộc sống cơ cực chính là động lực thúc đẩy tôi phải trở nên quyết tâm vượt qua số phận.”

Thương Hiệu SAN - Sự Lựa Chọn Hàng Đầu Về Sản Phẩm Tẩy Rửa Hữu Cơ

Trong bối cảnh môi trường ngày càng ô nhiễm và người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, Công ty TNHH Dịch vụ và Thương mại Kim Châu tự hào nghiên cứu và cho ra các sản phẩm tẩy rửa hữu cơ, mang lại giải pháp an toàn và hiệu quả cho mọi gia đình mang thương hiệu SAN.

Hãng Sơn VIVA Nhận Vinh Danh TOP 10 Thương Hiệu Phát Triển Bền Vững Quốc Gia 2024

Sáng ngày 11.5.2024, tại Nhà hát Quân Đội (Hà Nội) đã diễn ra chương trình Diễn đàn Phát triển thương hiệu bền vững quốc gia 2024. Chương trình có tiêu chí xét chọn khắt khe và nghiêm ngặt, việc đánh giá, chấm điểm do các chuyên gia kinh tế, kỹ thuật hàng đầu thực hiện. Vượt qua hàng nghìn hồ sơ dự tuyển của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, Công ty cổ phần đầu tư ASA Group Quốc tế với Thương hiệu SƠN VIVA đã xuất sắc lọt vào Top 10 Thương hiệu bền vững Quốc gia 2024, khẳng định được vị trí thương hiệu phát triển vững mạnh tại thị trường trong nước và quốc tế.

Thương hiệu ROSE NANO – Doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất và phân phối ngành Sơn

Công Ty TNHH Đầu Tư TM DV Đại Dương là đơn vị tiên phong trong sản xuất và phân phối các sản phẩm sơn nội, ngoại thất, sơn chống thấm, sơn lót chống kiềm và bột bả. Thương hiệu sơn Rose Nano của công ty đã trở thành cái tên quen thuộc và đáng tin cậy đối với người tiêu dùng. Ngày 11/05/2024, tại Nhà hát Quân Đội - Hà Nội, công ty đã vinh dự nhận danh hiệu “Sản Phẩm Chất Lượng - Dịch Vụ Hoàn Hảo năm 2024,” giải thưởng do người tiêu dùng bình chọn và được trao bởi Ban tổ chức sự kiện.

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Tâm An Lạc kỷ niệm 10 năm thành lập

Vừa qua ngày 26/5/2024, hệ thống nhà hàng chay Tâm An Lạc tổ chức thành công sự kiện kỷ niệm 10 năm thành lập và lễ ra mắt cơ sở trực thuộc số 5 tại địa bàn xã Vĩnh Ngọc, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. Sự kiện đã diễn ra thành công viên mãn bởi được cung nghinh đón tiếp các chư Tăng Ni, các quý đối tác, các bạn hữu, các quý khách hàng và tập thể nhân viên, người lao động tại Tâm An Lạc.

Đọc nhiều nhất
Phản hồi nhiều

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Liễu đại gia vốn là một nữ thương gia có tiếng trong việc buôn bán đa ngành liên quốc gia. Ở tuổi 46, Liễu đại gia nắm trong tay khối tài sản khổng lồ và sau những thành công kinh doanh, dường như ...

Là họa hay là phúc?

Đời người có rất nhiều chuyện, ở chỗ u minh đã tự có sắp đặt, một việc là phúc hay là họa thường không giống như biểu hiện bề ngoài và cũng không thể dễ dàng nhận định.

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

Để phòng trường hợp chiến tranh hạt nhân hay thảm họa xảy ra, Mỹ đã chế tạo ra máy bay "ngày tận thế", được trang bị đầy đủ để chính phủ Mỹ có thể duy trì hoạt động.

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Là họa hay là phúc?

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

Ô tô từ Thái Lan vọt lên dẫn đầu xe nhập khẩu về Việt Nam

Trong quý I/2016, Thái Lan vượt qua Hàn Quốc, Trung Quốc trở thành thị trường dẫn đầu cung cấp ô tô cho Việt Nam với hơn 7.800 chiếc, tăng 64,5%.

'Điểm danh' 5 công nghệ an toàn hiện đại nhất trên ô tô

Công nghệ an toàn cho xe hơi ngày nay không chỉ tập trung vào việc bảo vệ người lái và người ngồi trong xe khi xảy ra va chạm, mà còn giúp ngăn ngừa va chạm; đồng thời giúp tài xế tập trung hơn, lái ...