Thứ hai, ngày 28 tháng 11 năm 2022

Chuyện xưa chuyện nay

Chủ nhật, 02/10/2022 - 08:31

Lý giải vì sao có câu ''Vua xứ Thanh, thần xứ Nghệ''

Đã từ rất xa xưa trong dân gian ta đã có câu “Vua xứ Thanh, Thần xứ Nghệ” vậy căn nguyên nguồn gốc và ý nghĩa câu nói này như thế nào?

Cội nguồn “Vua xứ Thanh, Thần xứ Nghệ”

Xuất phát từ câu nói của sứ giả Nguyễn Thư Hiên chép ở sách Dư địa chí do Nguyễn Trãi biên soạn có lời của Nguyễn Thiên Túng liên quan đến 4 xứ: “Nguyễn Như Hiên nói” Thế xứ Thanh, thần xứ Nghệ, nước Hưng Thái, ma Cao Lạng đều rất đáng sợ”. Câu nói có liên quan đến hai xứ Thanh và Nghệ, là mảnh đất sản sinh ra những con người, vua chúa, quan thần của đất nước. Xứ Thanh xưa mà nay là Thanh Hóa là nơi kinh đô của đất nước, nơi có nhiều vua, chúa nhất nước.

Đất Thanh Hóa trải qua nhiều tên gọi khác nhau đến đời Lý được đổi tên thành Thanh Hóa. Theo sách Dư địa chí, Thanh Hóa là vùng địa lý thuận lợi, hình thể tốt có thể xem như yết hầu của đất nước. Chính vì vậy nơi đây trở thành chỗ quân Tây Sơn lui về để ngăn bước tiến quân Thanh.

Năm 1428 Lê Lợi lập ra nhà Hậu Lê niên hiệu Thuận Thiên (順天)

Thiên thời, địa lợi, nhân hòa khiến Thanh Hóa thuận lợi trở thành nơi xưng vương, dựng nước. Nhiều triều đại đô hộ phương Bắc đã phải cho người đục núi, lấp sống để trấn yểm các huyệt mạch đế vương.

Liên tiếp các triều vua, chúa xuất phát từ đất Thanh. Theo thống kê thì từ thời Văn Lang cho đến khi kết thúc chế độ phong kiến cuối cùng là triều Nguyễn với vua Bảo đại thì Thanh Hóa chính là khởi nguồn của nhiều dòng vua, chúa nhất nước vì vậy nên mới có câu “Vua xứ Thanh”.

Thanh Hóa chính là nơi vua xuất hiện nhiều nhất khi năm Mậu thìn (248) Triệu Thị Trinh đánh tan quân Ngô tại núi Nưa, Triệu Sơn, Thanh Hóa. Tuy chưa xưng vua nhưng quân Ngô đã gọi bà là Vua. Nhà Tiền Lê do thập đạo tướng quân Lê Hoàn lãnh đạo cũng xuất phát từ quê nhà Thọ Xuân, Thanh Hóa.

Sau khi Hồ Quý Ly soán ngôi nhà Trần, lập nên nhà Hồ đổi tên nước là Đại Ngu cũng đặt kinh đô ở thành Tây Giai, tức Tây Đô, Thanh Hóa. Nơi đây cũng trở thành mảnh đất sản sinh ra những vị vua thời Hậu Lê như Lê Thái Tổ, Lê Thánh Tông, Lê Trang Tông….

Không chỉ có vậy, Thanh Hóa còn là nơi xuất phát của hai dòng chúa Trịnh, Nguyễn. Chúa Trịnh Kiểm thời vua Lê vốn xuất thân từ Vĩnh Lộc, Thanh Hóa sau đó mang tiếng giúp phò Lê nhưng thực ra lấn át cả quyền lực của vua.

Chúa Nguyễn lập sau thời chúa Trịnh cũng trấn trị ở đất Thuận Hóa sau mới mở rộng khái phá tận Đàng Trong.

Thanh là nơi xưng vương, xưng chúa còn Nghệ lại là nơi sản sinh ra các quan thần giỏi giang giúp vua trị vì đất nước. Từ quan văn như thái sư Nguyễn Xí phò tá vua Lê Thánh Tông, bà chúa Lãnh – minh phi của Lê Thánh Tông đến quan võ, tướng quân Nguyễn Cảnh Chân giúp nhà Trần dẹp quân Minh…Hơn thế, mảnh đất “Địa linh nhân kiệt” là nơi xuất thân của vô số bậc nhân tài trong tất cả các lĩnh vực như Nguyễn Du, Phan Bội Châu, Hồ Xuân Hương, Hồ Chí Minh…

Đền thờ Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí.

Dị bản

Ngoài câu nói được lưu truyền là “Vua xứ Thanh, Thần xứ Nghệ” thì trong dân gian còn xuất hiện dị bản “Thanh cậy thế, Nghệ cậy thần” hay “Thanh thế, Nghệ thần” cũng nói về 2 xứ lắm vua nhiều chúa này.

Hai tác giả H.Le Breton và Đặng Thai Mai đã đưa ra giải thích cho câu nói này có nghĩa là vùng đất Nghệ Tĩnh được thừa hưởng ân huệ của vua chúa. Nơi đây cũng là vùng đất của các vị thần. Nghệ Tĩnh hãnh diện vì có một trong bốn ngôi đền đẹp nhất An Nam “Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”. Giáo sư Đặng Thai Mai còn giải thích rằng “Thanh Hóa là đất đế vương. Nghệ Tĩnh là đất thần linh. Thần xứ Nghệ phần lớn là những nhân vật lịch sử. Lịch sử Nghệ Tĩnh luôn gắn với nước nhà. Trong các thời kỳ khủng hoảng bi đát của dân tộc người xứ Nghệ vẫn tự hào với những di tích anh hùng và những nhân vật lẫy lừng của xứ sở”.

Hiện tại Thanh Hóa- Nghệ An là 2 tỉnh quan trọng của Việt Nam cả về kinh tế và lịch sử. Nơi đây vẫn luôn sản sinh ra những người con ưu tố, nhân tài giúp ích cho đất nước đúng như dân gian lưu truyền về mảnh đất “địa linh nhân kiệt”.

Tuệ Linh

Nguồn tin : skcd.com.vn

Theo dõi Tin tức qua FB, G+:

Thích và chia sẻ bài này trên:

[ Quay lại ]

xứ Thanh , xứ Nghệ , Thanh Hóa , Chúa Trịnh , chúa Nguyễn , vua Lê

Lý giải vì sao có câu ''Vua xứ Thanh, thần xứ Nghệ''

''Đàn ông sợ gà, đàn bà sợ cừu'' có ý gì?

Người phương Đông chỉ biết có thần Tài mà ít ai biết đến thần Nghèo

Cổ nhân dạy: 'Giàu không kết bạn, hoạn nạn chớ tìm người thân'

Người quân tử chỉ nghĩ về đức, kẻ tiểu nhân chỉ nghĩ về đất…

Nước quá trong thì không có cá, người soi xét quá thì không có tri âm

Người như thế nào là Quân Tử?

Sự kiện thất thủ kinh đô và cuộc cướp phá kho báu tại Huế

Tài ứng khẩu của Bác Hồ

Lễ thụ phong quân hàm cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Tin doanh nghiệp

Công nghệ “chiếu sáng xanh” từ Vianco Lighting kiến tạo không gian sống an lành

Là một trong những thương hiệu hàng đầu trong ngành chiếu sáng, Vianco Lighting luôn mang đến những sản phẩm chiếu sáng chất lượng cao, hiện đại, thân thiện với môi trường và an toàn cho người dùng Việt.

Thanh Tâm Cosmetic vinh dự đạt top 10 Thương hiệu – Nhãn hiệu xuất sắc Châu Á Thái Bình Dương 2022

Công ty TNHH Thanh Tâm Cosmetic là đơn vị chuyên phân phối các dòng mỹ phẩm Serum Trị Mụn, dưỡng trắng da cao cấp mang thương hiệu T&T ACNE.

Doanh nhân Nguyễn Thanh Sơn, người hết mình với công tác phát triển Hội doanh nghiệp quận Bình Tân

So với nhiều doanh nghiệp trong quận Bình Tân, Công ty cổ phần du lịch Sa Huỳnh (Sa Huynh Travel JSC) chưa phải là công ty lớn nhưng những đóng góp của anh Nguyễn Thanh Sơn, giám đốc Sa Huynh Travel JSC cho sự phát triển của Hội doanh nghiệp quận Bình Tân là rất lớn, được lãnh đạo quận và lãnh đạo Hội doanh nghiệp đánh giá cao.

Lý giải việc Meta của Mark Zuckerberg 'tuột dốc' quá nhanh

Từ công ty nghìn tỷ USD, giờ đây nhân viên Meta phải chia nhau chỗ ngồi, trong khi giá cổ phiếu giảm đến 70%.

TNK Pharma Natural xây dựng thương hiệu thực phẩm bảo vệ sức khỏe thuần Việt

“Việt Nam chúng ta là một quốc gia vô cùng phong phú về dược liệu nhưng thời gian qua chúng ta vẫn chưa biết cách phát triển tương xứng với tiềm năng của chúng. Đặc biệt, nhân công rất dồi dào về kinh nghiệm nghiên cứu y học dân tộc. Vậy tại sao, chúng ta không xây dựng và phát triển sản phẩm thuần Việt” - CEO Đinh Quang Khánh - người đồng sáng lập thương hiệu TNK Pharma Natural chia sẻ.

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Công bố biểu trưng chỉ dẫn địa lý của Việt Nam

Hình ảnh chim hạc với dòng chữ "VIET NAM GI" trên nền màu vàng, viền đỏ thẫm là biểu trưng của chỉ dẫn địa lý quốc gia được Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chiều 28/10.

Đọc nhiều nhất
Phản hồi nhiều

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Liễu đại gia vốn là một nữ thương gia có tiếng trong việc buôn bán đa ngành liên quốc gia. Ở tuổi 46, Liễu đại gia nắm trong tay khối tài sản khổng lồ và sau những thành công kinh doanh, dường như ...

Là họa hay là phúc?

Đời người có rất nhiều chuyện, ở chỗ u minh đã tự có sắp đặt, một việc là phúc hay là họa thường không giống như biểu hiện bề ngoài và cũng không thể dễ dàng nhận định.

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

Để phòng trường hợp chiến tranh hạt nhân hay thảm họa xảy ra, Mỹ đã chế tạo ra máy bay "ngày tận thế", được trang bị đầy đủ để chính phủ Mỹ có thể duy trì hoạt động.

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Là họa hay là phúc?

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

'Điểm danh' 5 công nghệ an toàn hiện đại nhất trên ô tô

Công nghệ an toàn cho xe hơi ngày nay không chỉ tập trung vào việc bảo vệ người lái và người ngồi trong xe khi xảy ra va chạm, mà còn giúp ngăn ngừa va chạm; đồng thời giúp tài xế tập trung hơn, lái ...

Ô tô từ Thái Lan vọt lên dẫn đầu xe nhập khẩu về Việt Nam