Thứ năm, ngày 21 tháng 11 năm 2024

Cà phê doanh nhân

Thứ tư, 13/11/2024 - 03:43

Sự khác biệt giữa Tư duy hệ thống và Tư duy thiết kế

Tuy tư duy hệ thống và tư duy thiết kế đều là những công cụ hữu ích để giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định, nhưng chúng có những điểm khác biệt cơ bản.

Tư duy hệ thống và tư duy thiết kế, sự khác biệt là gì?

Tư duy hệ thống và tư duy thiết kế đều là những cách tiếp cận để giải quyết vấn đề và đổi mới. Tư duy hệ thống bắt đầu bằng việc hiểu toàn bộ hệ thống thay vì các yếu tố riêng lẻ để phát hiện ra cơ hội thay đổi, ngược lại, tư duy thiết kế tập trung vào việc hiểu nhu cầu thực sự của mọi người để tạo ra các sản phẩm, dịch vụ và quy trình lấy con người làm trung tâm. Điều quan trọng là phải tìm hiểu các sắc thái của từng phương pháp khi kết hợp chúng vào hoạt động của bạn.

Tư duy hệ thống là gì?

Tư duy hệ thống là một môn học để nhìn thấy tổng thể , như Peter Senge đã định nghĩa trong cuốn sách The Fifth Discipline của ông. “Đó là một khuôn khổ để nhìn thấy các mối quan hệ tương hỗ thay vì các yếu tố riêng lẻ, và để nhận ra các mô hình thay đổi thay vì các bức ảnh tĩnh. Tư duy hệ thống cũng thể hiện một sự nhạy cảm—một nhận thức về sự kết nối tinh tế mang lại cho các hệ thống sống tính cách độc đáo của chúng.

Tư duy hệ thống đã tồn tại trong một thời gian dài . Nếu bạn tìm kiếm lịch sử của lĩnh vực này, bạn sẽ tìm thấy những nhà lý thuyết hệ thống tiên phong như Jay W. Forrester, Russell Ackoff, Donella Meadows, Peter Senge, v.v. Họ đã mã hóa phần lớn tư duy hiện đại của chúng ta về lý thuyết hệ thống, động lực học và mô hình hóa. Nhưng họ có phải là những nhà tư tưởng hệ thống đầu tiên không? Chắc chắn là không. Chúng bắt nguồn từ các nền văn hóa và thế giới quan của người Mỹ bản địa, chủ nghĩa nữ quyền ban đầu và nhiều ví dụ khác.

Khái niệm về sự toàn vẹn là một phần không thể thiếu của phương pháp tiếp cận tư duy hệ thống. Một hệ thống không chỉ là tổng hợp các bộ phận của nó—nó được xác định bởi sự tương tác của các bộ phận. Để hiểu cách một hệ thống hoạt động, bạn phải nghiên cứu không phải các yếu tố riêng lẻ mà là các mối liên kết giữa chúng. Khi bạn bắt đầu suy nghĩ theo hệ thống, khi đó bạn có thể phát hiện ra các cơ hội để thay đổi. Bằng cách nâng cao nhận thức hơn về quá trình thiết kế hệ thống, tất cả chúng ta có thể chủ động hơn trong việc tạo ra các hệ thống công bằng và loại bỏ các hệ thống có hại.

“Một hệ thống không chỉ là tổng hợp các bộ phận của nó mà còn được xác định bởi sự tương tác của các bộ phận đó.”

Tư duy thiết kế là gì?

Tư duy thiết kế là phương pháp tiếp cận đổi mới lấy con người làm trung tâm - tập trung vào việc hiểu nhu cầu của khách hàng, tạo mẫu và tạo ra những ý tưởng sáng tạo để chuyển đổi cách bạn phát triển sản phẩm, dịch vụ, quy trình và tổ chức.

Khi sử dụng các nguyên tắc tư duy thiết kế, bạn sẽ kết hợp được những gì mong muốn theo quan điểm của con người với những gì khả thi về mặt công nghệ và kinh tế.

Desirability (Mong muốn): Đây là yếu tố liên quan đến nhu cầu, mong muốn và thị hiếu của người dùng. Nó trả lời câu hỏi: "Người dùng muốn gì?". Để xác định được yếu tố này, các nhà thiết kế thường tiến hành nghiên cứu thị trường, phỏng vấn người dùng, quan sát hành vi của họ để hiểu rõ hơn về đối tượng mà mình hướng đến.

Viability (Khả thi về kinh tế): Yếu tố này liên quan đến khả năng thực hiện ý tưởng một cách hiệu quả về mặt kinh tế. Nó trả lời câu hỏi: "Ý tưởng này có khả năng tạo ra lợi nhuận không?". Để đánh giá yếu tố này, cần xem xét các yếu tố như chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm, tiềm năng thị trường, khả năng cạnh tranh, v.v.

Feasibility (Khả thi về công nghệ): Yếu tố này liên quan đến khả năng thực hiện ý tưởng dựa trên công nghệ hiện có. Nó trả lời câu hỏi: "Chúng ta có công nghệ để hiện thực hóa ý tưởng này không?". Để đánh giá yếu tố này, cần xem xét các yếu tố như công nghệ cần thiết, nguồn lực, thời gian phát triển, rủi ro kỹ thuật, v.v.

Chúng tôi dạy các giai đoạn của tư duy thiết kế theo các bước tuyến tính, nhưng trên thực tế, quá trình này không phải lúc nào cũng tuyến tính. Một số bước này có thể diễn ra nhiều lần và bạn thậm chí có thể nhảy qua nhảy lại giữa chúng. Các giai đoạn của quá trình tư duy thiết kế bao gồm:

Tư duy hệ thống và tư duy thiết kế, sự khác biệt là gì?

Đặt câu hỏi — Xác định câu hỏi chủ đạo có khả năng truyền cảm hứng cho mọi người tìm kiếm các giải pháp sáng tạo.

Thu thập cảm hứng — Truyền cảm hứng cho tư duy mới bằng cách khám phá những gì mọi người thực sự cần.

Tạo ra ý tưởng — Vượt qua những giải pháp hiển nhiên để có được những ý tưởng đột phá.

Biến ý tưởng thành hiện thực — Xây dựng nguyên mẫu thô để tìm hiểu cách biến ý tưởng thành hiện thực tốt hơn.

Kiểm tra để học — Tinh chỉnh ý tưởng bằng cách thu thập phản hồi và thử nghiệm tiếp.

Chia sẻ câu chuyện —Tạo nên một câu chuyện nhân văn để truyền cảm hứng hành động cho mọi người.

Sự khác biệt giữa tư duy hệ thống và tư duy thiết kế

Bạn có thể thắc mắc: khi nào tôi nên sử dụng tư duy thiết kế và khi nào tôi nên sử dụng tư duy hệ thống? Mỗi cách tiếp cận đều có những đặc điểm và lợi ích riêng biệt. Sau đây là sự so sánh giữa tư duy hệ thống và tư duy thiết kế:

Ưu điểm và nhược điểm của tư duy hệ thống

Tư duy hệ thống giúp chúng ta vượt qua tình trạng ra quyết định bị đình trệ thường xảy ra khi chúng ta bị choáng ngợp bởi quy mô của một vấn đề và khó biết bắt đầu từ đâu. Nó giúp chúng ta thấy được sự kết nối của mọi thứ, phát hiện ra các mô hình và xác định đúng lĩnh vực để tập trung nỗ lực. Cách tiếp cận này phù hợp với những thách thức có nhiều bên liên quan, các động cơ cạnh tranh hoặc không có giải pháp rõ ràng.

Những lợi ích khác của tư duy hệ thống bao gồm:

Hiểu sâu hơn về một vấn đề bằng cách tiếp cận nhiều góc nhìn khác nhau từ mọi người trong hệ thống.
Mở rộng phạm vi lựa chọn bằng cách định hình vấn đề theo những cách mới và khác biệt.
Đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn bằng cách hiểu cách mọi thứ liên quan với nhau và cách các lựa chọn có thể tác động đến các bộ phận khác của hệ thống.
Dự đoán tác động của sự đánh đổi để giảm nguy cơ xảy ra hậu quả không mong muốn.
Xây dựng sự đồng thuận và hỗ trợ cho các giải pháp bằng cách đảm bảo quan điểm của mọi người đều được đưa vào.

Mục tiêu cuối cùng của tư duy hệ thống là đưa ra các giải pháp toàn diện hơn và tính đến nhu cầu của tất cả các bên liên quan trong khi cũng hiểu được động lực của hệ thống. Một nhược điểm hoặc hạn chế phổ biến của tư duy hệ thống là bị kẹt trong giai đoạn hình thành ý tưởng và suy nghĩ mà không có được kết quả cụ thể. Khi thực hành tư duy hệ thống mà không bao gồm tư duy tạo mẫu của tư duy thiết kế, việc triển khai các giải pháp mà bạn đưa ra có thể khó khăn hơn. Ngoài ra, khi bạn chỉ sử dụng phương pháp tư duy hệ thống, bạn có thể bỏ qua nhu cầu và hành vi của từng cá nhân mà bạn khám phá ra bằng tư duy thiết kế.

Ưu điểm và nhược điểm của tư duy thiết kế

Tư duy thiết kế có giá trị vì nó đặt con người vào trung tâm của việc giải quyết vấn đề. Nó khuyến khích chúng ta đặt câu hỏi và tìm hiểu xem khách hàng và khách hàng của chúng ta cần gì, thay vì cho rằng chúng ta đã biết tất cả các câu trả lời. Việc động não về ý tưởng , tạo mẫu và lặp lại cho phép chúng ta học nhanh hơn và cải thiện sản phẩm và dịch vụ trước khi chúng được đưa ra thế giới thực.

Theo thời gian, các phương pháp và tư duy của tư duy thiết kế dẫn đến một điều thậm chí còn quan trọng hơn—sự tự tin sáng tạo. Các kỹ thuật tinh tế của tư duy thiết kế mở ra những thay đổi về tư duy khiến mọi người (nhiều người lần đầu tiên trong đời) coi mình là người sáng tạo. Sự tự tin sáng tạo mang đến cho mọi người khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp trên thế giới một cách không sợ hãi (hoặc ít sợ hãi hơn).

Sau đây là một số lợi ích bổ sung của tư duy thiết kế và cách nó có thể giúp ích cho nhóm hoặc tổ chức của bạn:

Hiểu được những nhu cầu chưa được đáp ứng của những người mà bạn đang hướng tới.

Giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc ra mắt ý tưởng, sản phẩm và dịch vụ mới.
Tạo ra các giải pháp mang tính cách mạng, không chỉ mang tính gia tăng.
Học và lặp lại nhanh hơn.
Hợp tác tốt hơn và khai thác tiềm năng sáng tạo của cá nhân và nhóm.

Khi nói đến những hạn chế hoặc nhược điểm của tư duy thiết kế, một số nhóm có thể thấy khó kết hợp tư duy thiết kế vì nó liên quan đến rất nhiều sự mơ hồ. Nó không phải là một con đường tuyến tính và đôi khi đòi hỏi phải quay lại các phần khác nhau của quy trình. Ngoài ra, cần có thời gian và thực hành để thực hành tư duy thiết kế ở cấp độ cao.

Một số người cũng có thể thấy khó thay đổi các chuẩn mực xã hội hoặc hành vi trong nhóm của họ. Nếu một tổ chức đã quen làm mọi việc theo một cách nhất định, tổ chức đó có thể sẽ phản đối cách làm việc mới, sáng tạo hơn. Sẽ rất khó khăn khi một nhóm không thống nhất về việc áp dụng tư duy thiết kế vì đây là một cách tiếp cận mang tính cộng tác.

Tư duy hệ thống lấy con người làm trung tâm: Tích hợp tư duy hệ thống và tư duy thiết kế

Tư duy hệ thống lấy con người làm trung tâm kết hợp các công cụ phân tích, toàn diện của tư duy hệ thống với quy trình sáng tạo lấy con người làm trung tâm của tư duy thiết kế. Đó là tư duy và phương pháp để giải quyết những thách thức hệ thống phức tạp theo cách của con người: bám sát vào nhu cầu của nhiều bên liên quan trong khi cũng nhìn thấy động lực lớn hơn đang diễn ra để bạn có thể chẩn đoán vấn đề thực sự, thiết kế các giải pháp hiệu quả hơn và thúc đẩy thay đổi hành vi thực sự và tác động tích cực trong các hệ thống.

Kết hợp tư duy hệ thống và tư duy thiết kế cho phép bạn:

Phóng to và thu nhỏ, cũng như chuyển đổi qua lại giữa ống kính hệ thống và ống kính con người.

Có được sự hiểu biết sâu sắc hơn, toàn diện hơn và nhân văn hơn về hệ thống và các bên liên quan.

Phát triển sự đồng cảm với cả con người và hệ thống.

Hiểu được điều gì thúc đẩy hành vi của con người và hành vi của hệ thống.

Thiết kế lại hệ thống để tạo ra kết quả tốt hơn bằng cách thiết kế và thực hiện các biện pháp can thiệp thúc đẩy thay đổi tích cực trong hệ thống.

Ngày nay, tư duy hệ thống lấy con người làm trung tâm cần thiết hơn bao giờ hết. Chúng ta nhận thức rõ hơn về bản chất kết nối của thế giới. Những thách thức mà chúng ta phải đối mặt—với tư cách là cá nhân, nhóm, tổ chức, cộng đồng và xã hội—là vô số và đa dạng. Quy mô và tính phức tạp của chúng có thể rất lớn. Chúng ta bắt đầu từ đâu? Làm thế nào để chúng ta bắt đầu hiểu được mọi thứ?

Rất nhiều hệ thống phức tạp của chúng ta ngày nay là các hệ thống của con người như các tổ chức, được tạo thành từ các mối quan hệ giữa con người. Một cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm đối với tư duy hệ thống bắt đầu từ con người và chẩn đoán nguyên nhân cơ bản của các vấn đề trước khi hành động để giải quyết chúng, và vẫn bám sát vào nhu cầu của nhiều bên liên quan trong khi cũng nhìn thấy động lực lớn hơn đang diễn ra. Khi bạn tiếp cận giải quyết vấn đề theo cách này, sâu sắc về mặt con người và toàn diện, bạn sẽ có được các giải pháp hiệu quả hơn, kết nối hơn, tích hợp hơn và đạo đức hơn.

Khung, Công cụ và Phương pháp luận cho Tư duy Hệ thống lấy Con người làm Trung tâm

Tư duy hệ thống lấy con người làm trung tâm không chỉ là một khái niệm lý thuyết—có những khuôn khổ và công cụ thực tế mà bạn sử dụng để hiện thực hóa nó. Sau đây là một số mục yêu thích của chúng tôi:

Mô hình tảng băng trôi

Trong một hệ thống phức tạp, việc giải quyết vấn đề đòi hỏi phải xem xét toàn bộ bức tranh và tìm ra gốc rễ của vấn đề. Mô hình tảng băng trôi là một khuôn khổ để khám phá nhiều lớp của một hệ thống, bao gồm hành vi, cấu trúc và tư duy. Nó giúp bạn:

Tìm kiếm các mẫu theo thời gian, bắt đầu với những gì bạn thấy

Khám phá những ảnh hưởng sâu sắc hơn về mặt cấu trúc

Bề mặt của những tư duy cơ bản

Bản đồ hệ thống

Bản đồ hệ thống là một công cụ thường được các nhà thiết kế hệ thống sử dụng để trình bày tất cả các mối quan hệ và tương tác giữa các bên liên quan trong một hệ thống nhất định, chẳng hạn như trường trung học địa phương (hiển thị trong hình ảnh trên). Hệ thống bản đồ có thể giúp bạn phát hiện các cơ hội để phát triển và thay đổi.

Để tạo bản đồ hệ thống, hãy làm theo các bước sau:

Viết ra tất cả các bên liên quan trong hệ thống của bạn trên một tờ giấy trắng. Hãy thúc đẩy bản thân suy nghĩ vượt ra ngoài những điều hiển nhiên.

Vẽ các mũi tên giữa các phần khác nhau của hệ thống để xác định cách chúng được kết nối.

Suy ngẫm về những lĩnh vực cụ thể mà bạn muốn xem xét kỹ hơn. Những câu hỏi nào nảy sinh trong đầu bạn? Bạn thấy có những khoảng trống nào?

Những điểm chính

Tư duy hệ thống phân tích toàn bộ hệ thống; tư duy thiết kế tập trung vào nhu cầu của con người về các giải pháp sáng tạo.
Tư duy hệ thống lý tưởng cho các vấn đề phức tạp; tư duy thiết kế vượt trội về khả năng sáng tạo và tạo mẫu nhanh.
Kết hợp cả phương pháp tư duy hệ thống và tư duy thiết kế sẽ mang lại các giải pháp toàn diện và hiệu quả hơn.
Tư duy hệ thống lấy con người làm trung tâm có thể thúc đẩy thay đổi tích cực bằng cách sử dụng các khuôn khổ và công cụ thực tế.

Tóm lại, tư duy hệ thống và tư duy thiết kế là hai công cụ bổ trợ cho nhau, giúp chúng ta giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và sáng tạo. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại tư duy này sẽ giúp bạn lựa chọn và áp dụng chúng một cách phù hợp trong các tình huống khác nhau.

Nguồn tin : www.ideou.com

Theo dõi Tin tức qua FB, G+:

Thích và chia sẻ bài này trên:

[ Quay lại ]

Sự khác biệt giữa Tư duy hệ thống và Tư duy thiết kế

Mối Liên Hệ Giữa Kaizen và Design Thinking

Chủ tịch Toyota Akio Toyoda lên tiếng xin lỗi sau bê bối gian lận quy mô lớn

Google bật mí 8 mẹo tự bảo vệ trước nguy cơ lừa đảo, đánh cắp tài khoản

Hai nhà sáng lập Google làm thay đổi bộ mặt của internet

Vì sao doanh nghiệp cần phải có phần mềm ERP thay vì sử dụng excel

Nghề nhặt bóng cho người giàu lương tháng 30 triệu đồng:

Cựu CEO Yahoo: Lẽ ra chúng tôi nên mua lại Netflix

3 thương hiệu thang máy phổ biến tại Việt Nam có gì đặc biệt

Thuê giám đốc Nhật về điều hành công ty và cái kết ... suýt đắng

Mark Zuckerberg lại đặt tên con theo tên các hoàng đế La Mã

Người giàu bàn ý tưởng lớn, kẻ nghèo buôn chuyện tào lao: Thay đổi ngay đi!

Nhà sáng lập Toyota: Bán cả bằng sáng chế máy dệt để có tiền sản xuất ô tô

Lập nghiệp: Muốn mơ cái gì đó lớn lao hãy học cách chà toilet cho sạch đã!

''Vua Huawei'' Nhậm Chính Phi: Thái độ quan trọng hơn Trình độ

Tin doanh nghiệp

Sự khác biệt giữa Tư duy hệ thống và Tư duy thiết kế

Mối Liên Hệ Giữa Kaizen và Design Thinking

Kaizen và Design Thinking là hai phương pháp tiếp cận khác nhau nhưng lại có những điểm tương đồng đáng kể, đặc biệt khi chúng được áp dụng trong quá trình sáng tạo và cải tiến.

Bún Ốc Bà Ngoại - Top 5 Tinh Hoa Ẩm Thực Hàng Đầu Việt Nam

Ngày 12/10/2024 vừa qua, tại Nhà hát Quân Đội – Thành phố Hà Nội, thương hiệu Bún ốc Bà Ngoại đã vinh dự nhận được 2 danh hiệu cao quý "Top 5 Tinh Hoa Ẩm Thực Hàng Đầu Việt Nam và Người Sáng Lập Thương Hiệu Ẩm Thực Nổi Tiếng Quốc Gia - Bún Ốc Bà Ngoại" do Trung Tâm Nghiên Cứu Khoa Học & Chứng Nhận Phù Hợp Tiêu Chuẩn Quốc Gia phối hợp cùng Viện Nghiên Cứu Phát Triển Doanh Nhân Việt Nam – Asean trao tặng. Đây là một trong những phần thưởng xứng đáng cho những đóng góp đối với ngành ẩm thực dân gian, đặc biệt là nâng tầm món Bún Ốc Nguội của bà chủ thương hiệu - Nghệ nhân Nguyễn Thị Hiền.

Học viện Đào tạo Tum vinh dự nhận danh hiệu top 10 Thương hiệu uy tín hàng đầu Việt Nam 2024

Vào ngày 12/10/2024, sự kiện công bố các thương hiệu uy tín hàng đầu tại Việt Nam đã diễn ra tại Nhà hát Quân Đội, Hà Nội. Học viện Đào tạo TUM (TUM) đã vinh dự nhận danh hiệu TOP 10 thương hiệu uy tín hàng đầu Việt Nam, khẳng định chất lượng sản phẩm và dịch vụ trong lĩnh vực du học, đào tạo và di trú toàn cầu.

Vitosa Việt Nam chinh phục giải thưởng Top 10 Thương Hiệu Uy Tín Hàng Đầu Việt Nam

Ngày 12 tháng 10 năm 2024 vừa qua, tại Nhà hát Quân đội, thành phố Hà Nội, Công ty TNHH Công Nghệ Môi Trường Vitosa Việt Nam đã vinh dự nhận giải thưởng Top 10 Thương Hiệu Uy Tín Hàng Đầu Việt Nam. Sự kiện này không chỉ tôn vinh những nỗ lực và bản lĩnh kiên cường của doanh nghiệp, mà còn ghi nhận khả năng thích ứng và chuyển đổi số mạnh mẽ trong bối cảnh đầy thách thức. Vitosa cũng được đánh giá cao về cam kết đảm bảo chính sách lao động và trách nhiệm xã hội đối với cộng đồng.

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Chuỗi nhà hàng Anh làm đơn xin từ bỏ nhãn hiệu 'pho'

Chuỗi nhà hàng ở Anh, được Stephen và Juliette Wall thành lập vào năm 2005 sau khi đến Việt Nam và yêu thích món phở, đã nộp đơn xin hủy nhãn hiệu này vì vấp phải phản ứng dữ dội trên mạng xã hội.

Đọc nhiều nhất
Phản hồi nhiều

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Liễu đại gia vốn là một nữ thương gia có tiếng trong việc buôn bán đa ngành liên quốc gia. Ở tuổi 46, Liễu đại gia nắm trong tay khối tài sản khổng lồ và sau những thành công kinh doanh, dường như ...

Là họa hay là phúc?

Đời người có rất nhiều chuyện, ở chỗ u minh đã tự có sắp đặt, một việc là phúc hay là họa thường không giống như biểu hiện bề ngoài và cũng không thể dễ dàng nhận định.

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

Để phòng trường hợp chiến tranh hạt nhân hay thảm họa xảy ra, Mỹ đã chế tạo ra máy bay "ngày tận thế", được trang bị đầy đủ để chính phủ Mỹ có thể duy trì hoạt động.

Chị Liễu Hà Tĩnh: Kiếm ngàn tỷ nước ngoài, về chơi showbiz

Là họa hay là phúc?

Bí ẩn chuyên cơ ''ngày tận thế'' của Tổng thống Mỹ

Ô tô từ Thái Lan vọt lên dẫn đầu xe nhập khẩu về Việt Nam

Trong quý I/2016, Thái Lan vượt qua Hàn Quốc, Trung Quốc trở thành thị trường dẫn đầu cung cấp ô tô cho Việt Nam với hơn 7.800 chiếc, tăng 64,5%.

'Điểm danh' 5 công nghệ an toàn hiện đại nhất trên ô tô

Công nghệ an toàn cho xe hơi ngày nay không chỉ tập trung vào việc bảo vệ người lái và người ngồi trong xe khi xảy ra va chạm, mà còn giúp ngăn ngừa va chạm; đồng thời giúp tài xế tập trung hơn, lái ...